Astronomi su napravili značajno otkriće kada su detektovali kiseonik u drevnoj galaksiji „JADES-GS-z14-0“, koja je formirana samo 300 miliona godina nakon Velikog praska. Ova otkrića, ostvarena uz pomoć svemirskog teleskopa „Džejms Veb“ (JWST), menjaju dosadašnje pretpostavke o brzini formiranja zvezda i galaksija u ranim fazama svemira, kako je objavljeno na naučnom portalu „Live Science“.
Galaksija „JADES-GS-z14-0“ je prvi put primećena 2024. godine i predstavlja izuzetno važan objekat za proučavanje evolucije svemira. Ova galaksija pokazuje prisustvo kiseonika u trenutku kada je svemir bio star tek dva odsto svoje trenutne starosti. Ovo otkriće je izuzetno značajno jer sugeriše da su se teški elementi, poput kiseonika, formirali u jezgrima zvezda koje su se rađale i umirale mnogo brže nego što se do sada smatralo.
Stefano Karnijani, astronom sa Univerziteta u Pizi, izrazio je iznenađenje ovim rezultatima, naglašavajući da otkriće otvara nove perspektive na rane faze evolucije galaksija. Ova saznanja bi mogla promeniti način na koji razumemo formiranje i evoluciju svemira.
Osim teleskopa „Džejms Veb“, istraživači su koristili i teleskop ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) u Čileu da bi analizirali ovu udaljenu galaksiju. Rezultati su pokazali da „JADES-GS-z14-0“ sadrži čak deset puta više kiseonika nego što su naučnici očekivali. Ovo otkriće postavlja nova pitanja o tome kako su rane galaksije mogle da proizvode teške elemente tako brzo.
Jedna od spekulacija naučnika je da bi brzo obogaćivanje svemira teškim elementima moglo biti povezano sa pojavom masivnih crnih rupa, koji bi mogli igrati ključnu ulogu u formiranju galaksija. Takođe, umiruće zvezde i misteriozna tamna energija mogu biti faktori koji utiču na ovaj proces, ali njihova uloga još uvek nije potpuno razjašnjena.
Otkriveni kiseonik može biti ključ za razumevanje kako su se prvobitne galaksije razvijale i kako su se formirali uslovi za postojanje života. Kiseonik je osnovni element potrebna za formiranje vode, što je ključno za život kakav poznajemo. Stoga, istraživanje ovih ranih galaksija može pružiti važne informacije o uslovima koji su postojali u ranim fazama svemira.
Ova otkrića takođe mogu imati dalekosežne posledice na naše razumevanje kosmologije. Dok se prošlost svemira i dalje proučava, važno je da se ova nova saznanja integrišu u postojeće teorije o evoluciji svemira. U isto vreme, istraživači će nastaviti da proučavaju podatke koje prikuplja „Džejms Veb“ i drugi teleskopi kako bi dobili još detaljniju sliku o formiranju galaksija i zvezda.
U svetlu ovih otkrića, astronomi i astrofizičari su pozvani da preispitaju mnoge od svojih trenutnih teorija o evoluciji svemira. Očekivanja o brzini formiranja zvezda i galaksija su možda previše konzervativna, a nova istraživanja će verovatno otkriti još više iznenađenja u budućnosti.
U zaključku, detekcija kiseonika u galaksiji „JADES-GS-z14-0“ ne samo da predstavlja značajan korak napred u razumevanju ranih faza svemira, već otvara i nova pitanja koja se tiču formiranja teških elemenata i evolucije galaksija. Ova otkrića će sigurno oblikovati buduća istraživanja u oblasti astronomije i astrofizike, dok naučnici nastavljaju da istražuju misterije svemira.
