Na izložbi pod nazivom „Nova lica svetitelja,“ Narodni muzej u Kikindi prvi put je javnosti predstavio ikone iz svoje Etnološke zbirke. Ova izložba pruža uvid u bogatu duhovnu i kulturnu baštinu Banata, prikazujući likove svetaca koji su zaštitnici i krsne slave starih banatskih porodica. Ikonografija uključuje svetitelje iz Kikinde, Mokrina, Iđoša, Bašaida, Ostojićeva i Radojeva, a većinu ikona poklonili su muzeju predstavnici ovih porodica, dok je prve eksponate sakupio Luka Nadlački, prvi upravitelj i osnivač kikindskog muzeja.
Ikone su rađene na različitim materijalima, uključujući drvo, platno, karton i staklo. Dragan Ogara, restaurator iz Muzeja Vojvodine, ističe da su većinu ovih ikona oslikali samouki majstori, što ih čini svedočanstvom narodne umetnosti i naivnog likovnog izraza. Samo jedna od ikona, Bogorodica sa Hristom, potiče iz radnje školovanog baroknog slikara. Ova restauracija je bila izazovna, s obzirom na različite tehnike izrade, kao što su oslikavanje drveta, ulje na platnu, oleografija (otiskivanje uljnih slika) i radovi na staklu.
Ogara objašnjava da su neke ikone bile teške za restauraciju zbog nedostataka kušaca, koji sprečavaju krivljenje slika, posebno one na staklu, koje su često bile polomljene. Ove „obrnute slike“ su bile karakteristične za bogatije srpske porodice u severnom Banatu, dok su u Bačkoj bile prisutnije u većem broju domaćinstava.
Ikone izložene na ovoj izložbi nastajale su u različitim epohama, s nekima iz druge polovine 19. veka i drugima iz početka 20. veka. Građani Velike Kikinde mogli su da ih kupe u knjižari i štampariji Jovana Radaka, što potvrđuju oglasi iz nekadašnjeg lista „Orao.“ Među izloženim delima, jedina oleografija je slika „Sveti Georgije ubiva aždaju,“ koja je nastala otiskivanjem uljanih boja na platnu, a majstor za slikanje ikona iz Iđoša, Jovan Đurđulov, igrao je značajnu ulogu u ovom procesu.
Miloš Pušara, istoričar-kustos Narodnog muzeja u Kikindi, dodaje da muzejska zbirka sadrži još mnogo ikona, a za restauraciju su odabrane one koje su najviše oštećene. Pušara planira da na narednim konkursima traži sredstva za obnovu ostalih ikona. Prošle godine, realizovan je projekat zaštite, restauracije i konzervacije 14 ikona, koji je finansirao Pokrajinski sekretarijat za kulturu, informisanje i odnose sa verskim zajednicama, a autor projekta bila je etnolog Slavica Gajić.
Izložba „Nova lica svetitelja“ otvorena je do 21. aprila, pružajući posetiocima priliku da se upoznaju s dragocenim svedočanstvima o poreklu i kulturnoj baštini Banata. Među izloženim ikonama, ikona Svete Trojice pripadala je Milivoju Dumitrovu iz Kikinde i nastala je oko 1870. godine, dok je autor Nikolaj Brankovan prikazao Bogorodicu, Svetog Alimpija Stolnika i Arhanđela Mihaila.
U muzejskoj dokumentaciji se navodi da je ikona Svetog Teodora Tirona nabavljena 1947. godine, a ikona Svetog Jovana Krstitelja kupljena je od Budumira Stankića iz Kikinde 1959. godine. Zbirka takođe sadrži tri ikone Svetog Arhanđela Mihaila, koje su pripadale različitim porodicama, uključujući Jelicu Pejakov iz Mokrina i Angeline Mirkov iz Ostojićeva.
Ova izložba i restauracija ikona ne samo da obogaćuju kulturnu scenu Kikinde, već i očuvaju deo identiteta i tradicije ovog regiona, pružajući budućim generacijama uvid u bogatu kulturnu baštinu.
