Nemačko vojničko groblje u Smederevu, gde je sahranjeno više od 4.500 vojnika poginulih u Prvom svetskom ratu, leži zaboravljeno nadomak centra grada, na mestu koje se zove Pionirski park. Ova lokacija, za koju većina građana misli da je izletište sa prelepim pogledom na Dunav, zapravo skriva tužnu priču o vojnicima koji su ovde pronašli večni mir. Nažalost, danas nema nijednog obeležja koje bi ukazalo na to da je ovde počivao na hiljade ljudi. Spomen kapela je uništena, park je zapušten, a malo njih zna čak i da groblje postoji.
Prema podacima Nemačkog narodnog saveza za staranje o ratnim grobovima, na ovom mestu sahranjeno je tačno 4.593 vojnika, među kojima su najviše bili Nemci i Rumuni. Pored njih, tu je sahranjeno i 67 vojnika Vojske Kraljevine Srbije, deset Francuza, jedan Englez i 373 vojnika iz Rusije. Groblje nije bilo samo mesto poslednjeg počivališta, već je i mesto gde su sahranjene žrtve eksplozije u Smederevskoj tvrđavi 1941. godine.
Ovo groblje, koje danas gotovo da ne postoji, formirano je 1915. godine, kada je izgrađen i spomenik visok osam metara. Nažalost, spomenik je srušen između dva svetska rata. Iako su u prošlosti postojale glasine o ekshumaciji ostataka, takvi podaci nisu zabeleženi. Najviše informacija o groblju donosi knjiga „Nemačko ratno groblje u Smederevu“ autora Branka Dukića.
Groblje je više puta obnavljano tokom godina. Između 1934. i 1936. godine, sagrađena je spomen kapela sa sedam mozaika, lanternom i bronzanim krstom na vrhu. Međutim, nakon Drugog svetskog rata, usled mržnje prema okupatoru, krstovi su uništeni i svako obeležje je uklonjeno. Ostala je kapela koja je kasnije ustupljena vajaru Selimiru Jovanoviću Seletu, koji ju je preuredio u atelje, uništivši sve što je unutra bilo.
Danas je ovo mesto postalo smetlište, javni toalet, dok je kapela ostala bez vrata i staklenih delova, a prekrivena je grafitima. Prostor groblja se nalazi pod ingerencijom Regionalnog zavoda za zaštitu spomenika kulture u Smederevu.
Još 2018. godine najavljivano je potpisivanje sporazuma između Srbije i Nemačke o zaštiti grobova i vojnih memorijala. „Novosti“ su uputile pitanja na ovu temu nadležnom Ministarstvu za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja, ali odgovore nisu dobile. Dejan Radovanović, vršilac dužnosti direktora Regionalnog zavoda, ističe da se nemačko vojničko groblje nalazi u režimu prethodne zaštite, što je najniži nivo zaštite. Kako je naveo, vojničko groblje je do 1930-ih godina održavala Jugoslavija u saradnji sa Nemačkom, a deo ovog prostora je u vlasništvu Republike Srbije, dok deo pripada Gradu Smederevu. Pravo korišćenja nad tim delom i danas ima Nemački savez za staranje o ratnim grobljima.
Decenijama se ovom temom niko u gradu nije bavio, ali su sada gradske vlasti odlučile da probaju da reše problem. Gradonačelnica Smedereva, Jasmina Vojinović, izjavila je da postoji volja da se kontaktira Nemačka komisija za ratna groblja. Gradske službe su već počele sa čišćenjem i uređenjem ovog mesta. „Idemo korak po korak. Zajedno možemo da pronađemo model kako da groblje uredimo, označimo i tako pokažemo pijetet prema ljudima koji tu počivaju,“ rekla je Vojinović.
S obzirom na značaj ovog mesta, njegovu obnovu i očuvanje neophodno je shvatiti kao prioritet, kako bi se očuvala sećanja na one koji su dali svoje živote u ratovima. U Smederevu postoji jasna namera da se ovaj nekada važan deo istorije ponovo oživi i da se pruži poštovanje prema žrtvama koje ovde leže.
