Papa Franjo je početkom ove godine izjavio da je katolička crkva otvorena za pregovore sa svim hrišćanskim zajednicama, uključujući pravoslavne i protestantske, o usaglašavanju zajedničkog datuma za proslavu Vaskrsa. Proslava Hristovog Vaskrsenja u istočnoj pravoslavnoj i rimokatoličkoj crkvi obeležava se u razmaku od 13 dana zbog reforme julijanskog kalendara koju je uveo papa Gregorije u 16. veku. Papa Franjo je naglasio važnost jedinstva među hrišćanima i zajedničkih korena vere, što je motivisalo ovu inicijativu.
Don Janez Mirtek, župnik iz Podgorice, ističe da je postizanje dogovora o zajedničkom datumu za Vaskrs moguće, ali da je potrebno da se poglavari verskih zajednica usaglase. Naglašava da se na pitanjima jedinstva radi već više od 60 godina i da su učinjeni značajni koraci u tom pravcu.
Protojerej Jovan Plamenac, s druge strane, skreće pažnju na istorijske sukobe između zapadne i istočne crkve, koji datiraju čak iz najranijih vekova hrišćanstva. On smatra da bi zajedničko obeležavanje Vaskrsa značilo zanemarivanje istorijskih dogmata i tradicija pravoslavlja, što bi moglo ugroziti suštinsku prirodu pravoslavnog hrišćanstva.
Razlike između Istočne i Zapadne crkve su brojne, a mnoge od njih imaju dogmatski karakter. Plamenac navodi da se crkve mogu slaviti Vaskrs u istom danu, ali ističe da ne mogu zajednički obeležavati taj dan bez kompromitovanja svojih osnovnih verovanja. Ova dilema se duboko ukorenila u istoriji, a pokušaji unije između dva kraka hrišćanstva su se dešavali tokom vekova, najpre u 11. veku, ali bez uspeha.
Istoričar Petar Lekić napominje da su pokušaji unije, poput Lionske i Firentinske unije u 13. i 15. veku, propali. Iako se ekumenski dijalog nastavlja, konačna odluka o pomirenju i zajedničkom obeležavanju Vaskrsa mora doći od vernika obe crkve. Razlike u liturgiji, kao što su služenje na beskvasnom hlebu, učenja o čistilištu i bezgrešnom začeću Bogorodice, predstavljaju značajne prepreke za jedinstvo.
Ove godine, Vaskrs se obeležava istog dana prema gregorijanskom i julijanskom kalendaru, što nije neuobičajeno u istoriji hrišćanstva. Ova situacija se poklapa sa jubilarnom proslavom – 1700 godina od Prvog nikejskog sabora, kada je ustanovljen Simbol vere, što je dovelo do prvih sporenja oko datuma obeležavanja Vaskrsa.
Uprkos naporima i dijalogu, suštinske razlike i istorijski sukobi i dalje predstavljaju izazov za jedinstvo među hrišćanima. Dok se neka postignuća u pravcu pomirenja mogu smatrati pozitivnim, put ka jedinstvenom obeležavanju Vaskrsa izgleda da je još uvek dalek. Verovanje, tradicija i istorija igraju ključne uloge u oblikovanju stavova i uverenja unutar hrišćanstva, a svaka zajednica ima svoju jedinstvenu perspektivu koja utiče na postizanje jedinstva.
U narednim mesecima, očekuje se dalji dijalog između crkava, a vernici svih zajednica nadaju se da će se pronaći način da se proslavi Vaskrs u skladu sa zajedničkim vrednostima i u duhu jedinstva, a da se pritom očuvaju i poštuju raznolikosti koje čine bogatstvo hrišćanske tradicije.
