Danas je subota, 5. listopada, 279. dan 2024. godine. Do kraja godine ima 87 dana.
1713. – Rođen je francuski filozof i pisac Denis Diderot, kritičar religioznog morala i nositelj prosvjetiteljske misli u predrevolucionarnoj Francuskoj. Bio je inspirator i glavni urednik velike francuske „Enciklopedije“, koja je objavljena od 1751. do 1772. godine. Među njegovim djelima su „Pismo o slijepima za poučavanje onih koji vide“, „Razgovor Dalambera i Diderota“, „Misli o tumačenju prirode“, „Dalamberov san“, „Žak fatalista“, „Rameauov sinovac“, „Saloni“.
1796. – Pod pritiskom Francuske, Španjolska je proglasila rat Velikoj Britaniji, što je dovelo do katastrofalnog poraza francusko-španske flote u bitci kod Trafalgara 1805. godine. Nakon te bitke, Španjolska je praktički ostala bez ratne mornarice.
1857. – Srpski slikar Stevan Todorović, pionir fizičke kulture u Srbiji, otvorio je besplatnu školu za slikanje, pjevanje i gimnastiku u Beogradu. Škola je privremeno zabranjena od strane beogradske policije, ali je ministar prosvjete stavio zabranu van snage jer je i njegov sin pohađao tu školu.
1864. – Rođen je francuski kemist i industrijalac Louis Lumiere, pionir svjetske kinematografije. Skupa sa svojim bratom Augusteom, napravio je prvu filmsku kameru i osnovao tvornicu za izradu fotografskog materijala u Lyonu. Braća su izumila postupak snimanja u prirodnim bojama i priredili prvu filmsku projekciju na svijetu u pariškoj kafani „Grand Cafe“ 28. prosinca 1895. godine.
1880. – Umro je francuski skladatelj Jacques Offenbach, po porijeklu njemački Židov, tvorac francuske operete. Njegova vesela glazba puna satire društvenih odnosa u francuskom Drugom carstvu obilježila je njegova djela, među kojima su operete „Ljepotica Helena“, „Orfej u paklu“, „Plavobradi“, „Pariski život“, „Velika vojvotkinja od Gerolstein“, opera „Hoffmannove priče“, putopis „Offenbach u Americi“ i autobiografska studija.
1908. – Njemački princ Ferdinand Coburg proglasio je neovisnost Bugarske od Otomanskog carstva i sebe proglasio carem Ferdinandom Prvim.
1910. – Nakon obaranja kralja Manuela II., Portugalska je proglašena republikom pod predsjednikom Joaom Fernandesom Bragom.
1912. – Potpisnice Balkanskog saveza – Srbija, Bugarska i Crna Gora – uputile su ultimativnu notu Turskoj, što je označilo početak Prvog balkanskog rata.
1915. – Počela je snažna artiljerijska vatra duž Dunava, Save i Drine u Prvom svjetskom ratu, što je označilo početak ofanzive Centralnih sila na Srbiju. Nakon mjesec dana žestokog otpora, srpske trupe su izgubile bitku, a glavnina vojske povukla se preko albanskih planina na grčko otok Krf. Srpske trupe su se oporavile i 1918. probile Solunski front, što je dovelo do sloma Centralnih sila.
1938. – Predsjednik Čehoslovačke Eduard Benes podnio je ostavku zbog Minhenskog sporazuma i otišao u izbjeglištvo.
1947. – U Varšavi je osnovan Informacijski biro komunističkih partija, koji je kasnije raspušten 1956. godine.
1954. – Velika Britanija, Sjedinjene Države, Jugoslavija i Italija potpisale su Londonski memorandum o Tršćanskoj krizi, koja se odnosila na podjelu Trsta između Italije i Jugoslavije.
1964. – Kroz tajno iskopan tunel ispod Berlinskog zida, 57 osoba uspilo je pobjeći iz Istočne Njemačke u Zapadni Berlin.
1970. – Anwar Sadat postao je šef države Egipta nakon smrti Gamala Abdela Nasera.
1988. – Na plebiscitu u Čileu, 53% građana je glasalo protiv produženja mandata diktatoru Augusto Pinochetu.
1994. – Pronađeno je 48 tijela pripadnika sekte „Hram Sunca“ u Švicarskoj koji su počinili masovno samoubojstvo.
1998. – Pravni komitet Predstavničkog doma Kongresa SAD odobrio je pokretanje postupka o opozivu predsjednika Billa Clintona.
2000. – U Beogradu je srušena vlast Slobodana Miloševića nakon masovnih demonstracija.
2001. – Umrla je Emili Schindler, koja je sa suprugom Oskarom pomagala Jevrejima da pobjegnu iz nacističkih koncentracionih logora.
2004. – Vojnici Dragan Jakovljević i Dražen Milovanović poginuli su u kasarni u Topčideru pod nerazjašnjenim okolnostima.
2006. – Ubijen je lider Al Kaide u Iraku Abu Ayyub al-Masri.
2011. – Patrijarh srpski Irinej je uveden na tron srpskih patrijarha u Pećkoj patrijaršiji na Kosovu i Metohiji.
2021. – Umro je poznati srpski patolog Zoran Stanković, koji je obavio obdukciju oko 1.000 ljudi, većinom Srba, koji su stradali u ratnim sukobima.
Za više aktualnih vijesti posjetite našu Facebook i Instagram stranicu, kao i X nalog.
