100 godina utopije vrtnog grada

Ana Stojković аватар

Nova knjiga „100 godina Profesorske kolonije u Beogradu“, čiji je autor Olga Ječmenica, obeležava usvajanje Generalnog plana Beograda iz 1923. godine koji je predvideo izgradnju ovog naselja prema utopističkoj viziji britanskog urbaniste Ebenizera Hauarda. Knjiga također prati rekonstrukciju Memorijalnog muzeja Nadežde i Rastka Petrovića, najstarijeg spomenika kulture u Profesorskoj koloniji.

Ljubica Luković, sestra Nadežde i Rastka Petrovića, je Narodnom muzeju u Beogradu poklonila vrednu porodičnu kolekciju koja uključuje 30 radova Nadežde Petrović, sedam akvarela Rastka Petrovića, kao i dela svetski priznatih umetnika kao što su Pablo Pikaso i Amedeo Modiljani. Uz to, u legatu su čuvani lični predmeti, porodične fotografije i uspomene iz života ovih umetnika, kao i biblioteka Rasta Petrovića, njegove gramofonske ploče i putopisni filmovi.

Memorijalni muzej je bio kratko otvoren do 1986. godine, nakon čega je zatvoren zbog loših uslova u kojima se kuća nalazila. Nakon rekonstrukcije, muzej bi mogao ponovo da bude otvoren za javnost nakon 38 godina. Također, posetioci Profesorske kolonije ne smeju propustiti posetu Vili Prendić, modernističkoj građevini arhitekte Milana Zlokovića.

Kuća Milutina Milankovića je također značajna, jer je u njoj živeo svetski poznati srpski naučnik koji je prvi na Balkanu predavao Ajnštajnovu teoriju relativiteta. Knjiga „100 godina Profesorske kolonije u Beogradu“ prati nastanak Generalnog plana Beograda i koncept vrtnog grada za izgradnju Profesorske kolonije.

Gradnja Profesorske kolonije je započela 1926. godine, a glavni graditelji su bili Svetozar Jovanović, Mihailo Radovanović, Petar Krstić i Milan Zloković. Jezgro kolonije čine ulice Ljubomira Stojanovića, Jaše Prodanovića i Stojana Novakovića, a naselje je ograničeno Bulevarom despota Stefana i ulicama Cvijićeva, Zdravka Čelara i Mitropolita Petra.

Koncept vrtnog grada, koji spaja prirodu i urbano okruženje, prvobitno je bio namenjen radničkoj klasi, ali su prvi stanovnici postali akademici, intelektualci i naučnici, po kojima je kolonija dobila ime. Knjiga je također posvećena slavnim stanovnicima Profesorske kolonije kao što su Fehim Barjaktarević, Ivan Đaja, Viktor Novak, Bogdan Popović, Nikola Saltikov, Aleksandar Leko, Jovan Erdeljanović, Uroš Džonić, Vinko Đurović, Borislav Lorenc, Jovan Kangrga i mnogi drugi.

Autorica knjige zaključuje da će priča o Profesorskoj koloniji obeležiti sto godina 2026. godine, te da je ova knjiga skroman doprinos obeležavanju ovog jubileja.

Ana Stojković аватар

Možda će vas zanimati: